Hemoroid yani halk arasında bilinen adıyla basur makat bölgesinde ortaya çıkan bir hastalıktır. Makat bölgesinde ortaya çıkan hastalıkların teşhis ve tedavisi için genel cerrahi branşına gidilmesi gerekir. Ancak genel cerrahi oldukça geniş bir alandır. Bu nedenle birçok alt birimi bulunmaktadır. Bunlardan makat bölgesi hastalıkları ile ilgilenen dal proktolojidir. Yani hemoroid için genel cerrahi alanında uzman bir proktoloji doktoruna gidilmesi gerekmektedir.
Makatta ağrı, makatta kanama gibi şikayetler içinde proktoloji alanında uzman bir genel cerrahi doktoruna gidilmesi gerekmektedir.
Doktora gitmeden önce sorununuzun hemoroid olup olmadığını hastalığı belirtilerini öğrenerek kolaylıkla tespit edebilirsiniz. Ancak kesin teşhis ve tedavi için mutlaka uzman bir doktora başvurulması gerektiği unutulmamalıdır.
Hemoroid Nedir?
Hemeoroid (basur) anal kanal içerisinde bulunan damarsal yapıların genişleyerek makat dışına sarkmasıdır. Sarkan bu içi kan dolu yapılarak hemoroid memesi ya da memeciği ismi verilmektedir. [1] Memecikler makat içerisinde oluşup dışarı sarkıyorsa iç basur, makat çevresinde oluşuyorsa dış basur olarak sınıflandırılmaktadır.
Hemoroid Neden Olur?
Hemoroid hastalığının oluşmasındaki en temel etken kabızlıktır. Kabızlık aşırı ıkınmaya neden olmaktadır. Aşırı ıkınma makat içerisinde bulunan damarlara baskı uygulanmasına ve zaman içerisinde baskıya maruz kalan damarların yapısının bozulmasına neden olmaktadır.
Kabızlığın yanı sıra uzun süreli ve kronik ishaller de makat içerisindeki damarlara baskı uygulayarak hemoroid oluşmasına neden olmaktadır.
Basur Belirtileri Nelerdir?
Hemoroid hastalığında görülen belirti ve şikayetler hastalığın ilerleme derecesine göre değişmektedir. İlk etapta hemoroid hastalığında yalnızca kanama şikayeti görülür. (kanama her hastada görülmeyebilir.) Yalnızca kanama şikayetinin görüldüğü durumlarda hemoroid memesi daha yeni oluşmaya başlamıştır. Bu nedenle hasta tarafından fark edilmesi mümkün değildir.
Ancak hastalığın ilerlemesi ile birlikte memeler makattan sarkar ve ağrı, kaşıntı, şişlik gibi şikayetlerde görülmeye başlar.
Hastalığın ilerleyen evrelerinde memeler sürekli olarak makattan sarkmış halde bulunur. Bu durum dolgunluk hissine, sürekli tuvalete gitme ihtiyacı varmış gibi hissetmeye ve şiddetli ağrıya neden olmaktadır. Bu şişlik ve ağrı bazı hastalarda oturma güçlüğüne bile neden olabilmektedir. [2]
Basur Kendiliğinden Geçer Mi?
Bu sorunun cevabı hemoroidin türüne ve ilerleme seviyesine göre değişmektedir. Dış hemoroidler kendiliğinden geçmez. Tedavisi için mutlaka cerrahi müdahale gerekir.
Ancak ilk evrelerdeki hemoroidler evde yapılacak bazı uygulamalar ve koruyucu yöntemlerle geçebilir. Basurun ilerlememesi ve geçmesi için en önemli etken kabızlığın ortadan kaldırılmasıdır. Böylece hem hemoroidin derecesi ilerlemez. Hem de ilk evrelerde olan hemoroidler gerileyebilir.
Beslenme ve dışkılama alışkanlıklarının düzenlenmesi ile ileri dereceli olmayan hemoroidlerin çoğu kendiliğinden geçmektedir. Ancak uzun süreli ve kronik kabızlık şikayeti yaşanması halinde sorunun tekrar ortaya çıkacağı unutulmamalıdır.
Yapılan araştırmalar kendi kendine geçen hemoroidler de tekrar oranının %5-10 civarında olduğu tespit etmiştir. Bu oranın doktor müdahalesi ile tedavi edilen hemoroidlerde ise %3 civarında olduğu tespit edilmiştir. [3]
Basur Nasıl Tedavi Edilir?
Basurun nasıl tedavi edileceği sorunun iç basur mu dış basur mu olduğunu göre farklılık göstermektedir. Dış basur yalnızca ameliyatla yani cerrahi müdahale ile tedavi edilebilmektedir. İç basur ise ilerleme seviyesine göre lazer, RBL (Lastikle Boğma) ya da THD ile tedavi edilmektedir.
Tedavi erken dönemde sorun ilerlemeden yapılırsa ameliyata gerek kalmadan günü birlik olarak uygulanabilmektedir. Ancak ileri derece iç hemoroidler yalnızca ameliyatla tedavi edilebilmektedir. Ameliyatsız basur tedavisi olmak için mutlaka erken dönemde uzman bir doktora başvurmalısınız.
Lazerle Basur Tedavisi
Lazerle hemoroid tedavisi 1 ve 2. Derece iç hemoroidlerde uygulanmaktadır. Kanamalı hemoroidlerde lazer tedavisinde kanama anında durmaktadır. Tedaviler arasında en pratik ve hasta açısından en konforlu olan lazerle hemoroid tedavisidir.
130 dereceye kadar ısınan lazer cihazı hemoroid memeciğine dokundurulur. Böylece ısı sayesinde memecik büzüşerek küçülür ve zamanla tamamen yok olur.
10-15 dakika kadar kısa bir sürede, hastane yatışına gerek kalmadan, lokal uyuşturma ile uygulanabilmektedir. Tedavi sonrasında hastalar aynı gün iş hayatına ve sosyal hayatına dönebilmektedir.
RBL (Rubber Band Ligation) (Lastikle Boğma)
Bir diğer pratik ve konforlu tedavi hemoroidin lastikle boğulmasıdır. Bazen lazer tedavisi ile kombine olarak uygulanabilmektedir. 2 ve 3. Derece iç hemoroidlerin tedavisinde uygulanabilmektedir.
Lastikle hemoroid tedavisinde vakumlu bir cihaz yardımı ile hemoroid memesinin baş kısmına lastik bir halka yerleştirilir. Bu sayede memenin beslenmesi engellenir. Beslenemeyen meme zamanla küçülüp yok olur.
Tedavi 10 dakika kadar kısa bir sürede, hastane yatışına gerek kalmadan uygulanır. Tedavi sonrasında hastalar aynı gün sosyal hayatına dönebilir. Pansuman ya da özel bir bakım gerekmemektedir.
THD Ameliyatı
Tedavi cerrahi girişim veya ameliyat olarak anılır. Ancak teknolojik cihazlar yardımı ile yapılması sayesinde klasik ameliyatlara göre oldukça konforlu ve avantajlıdır. Amaç RBL yönteminde olduğu gibi memeciklerin beslenmesinin engellenmesidir. İleri seviye basurlarda memeciğin başına halka geçirilemez. Bu nedenle memeciğin beslenmesinin engellenmesi için memeciği besleyen atardamarlar bağlanır. Böylece memeye kan gitmez. Bu zamanla küçülerek yok olur.
Kesi ve dikiş olmaması sayesinde makat yapısı, esnekliği zarar görmez. Makattan genişlik ve darlık oluşma riski yoktur. Hasta aynı gün taburcu edilir. 1-2 gün ev istirahatinden sonra gündelik hayatına dönebilir. Kesi ve dikiş olmaması sayesinde dışkılamaya bağlı olarak mikrop kapma ve enfeksiyon oluşma riski yok denecek kadar azdır.
Basurdan Korunmak İçin İpuçları
İnsanların hemen hemen hepsi hayatının bir döneminde basur şikayeti ile karşılaşmıştır. Yapılan araştırmalar nüfusun genelinde hemoroid görülme sıklığının %30-40 civarında olduğunu tespit etmiştir. Ayrıca bu oranların ileri yaştaki bireyler için %50 civarında olduğu da tespit edilmiştir. [4]
Makatta kanamaya neden olan başlıca hastalık basurdur. Alınacak koruyucu önlemlerle hastalığın oluşması ve ilerlemesi kolaylıkla engellenebilmektedir.
Düzenli bağırsak hareketleri için bol sıvı tüketilmelidir.
Beslenme düzeninde sebze, meyve gibi lif yönünden zengin gıdalara ağırlık verilmelidir.
Aşırı ıkınmaktan kaçınılmalıdır.
Düzenli spor ve egzersiz yapılmalıdır.
Acı, baharatlı, sirkeli gıdaları çok sık tüketmekten kaçınılmalıdır.
Ağırlık kaldırmak makat bölgesindeki damarlara baskı uygulanmasına neden olur. Bu nedenle çok ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır.
Stres kabızlığa kabızlıkta hemoroide neden olabilir. Bu nedenle stresten de uzak durulması önerilmelidir.
Kaynaklar
[1] Lohsiriwat, V. (2012). Hemorrhoids: from basic pathophysiology to clinical management. World journal of gastroenterology: WJG, 18(17), 2009.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3342598/
[2]https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK500009/#:~:text=Typical%20complaints%20associated%20with%20hemorrhoid,common%20cause%20of%20rectal%20bleeding.
[3] Fontem, R. F., & Eyvazzadeh, D. (2020). Internal hemorrhoid. StatPearls [Internet].
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537182/
[4]Riss, S., Weiser, F. A., Schwameis, K., Riss, T., Mittlböck, M., Steiner, G., & Stift, A. (2012). The prevalence of hemorrhoids in adults. International journal of colorectal disease, 27(2), 215-220.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21932016/
